Panik atakın müalicəsi varmı?

Panik pozuntu və panik atak nədir?

Panik pozğunluğu və panik atak psixiatriyada ən çox rast gəlinən problemlərdəndir. Panik pozğunluğu təkrarlanan və gözlənilməz panik ataklarla xarakterizə olunur.

Ümumiyyətlə, panik pozğunluğu müxtəlif fiziki simptomlarla müşayiət olunan dörd və ya daha çox panik hücumunun yaşanması kimi ifadə edilə bilər. Ürək döyüntüsü, təngnəfəslik, tərləmə, titrəmə, nəfəs darlığı, döş qəfəsində ağrı, döş qəfəsində təzyiq hissi, ürəkbulanma, qarın ağrısı, başgicəllənmə, huşunu itirmə hissi, yuxululuq, özünü və ətraf mühiti fərqli qəbul etmək, dəli olmaq hissi, ölüm qorxusu, uyuşma, titrəmə və ya isti flaşlar panik atak zamanı baş verə biləcək bu fiziki simptomlara misaldır.
Panik atak həyat üçün təhlükəli bir vəziyyət olmasa da, olduqca qorxulu ola bilər və həyat keyfiyyətinə mənfi təsir göstərə bilər. Unudulmamalıdır ki, əlamətlər müəyyən edilərək müvafiq müalicə aparılmaqla idarə oluna bilən bir xəstəlikdir.

Heç bir xəbərdarlıq əlaməti olmadan baş verən panik atak, başlanğıcdan təxminən 10 dəqiqə sonra kulminasiya nöqtəsinə çatır.

Hücumun şiddətlənməsi zamanı müxtəlif əlamətlər və simptomlar bir insanın panik hissini müşayiət edə bilər:

• sinə ağrısı
• udma çətinliyi
• tənəffüs problemləri
• nəfəs darlığı
• çox sürətli nəfəs
• ürək döyüntüsünün sürətlənməsi
• özündən gedəcəkmiş kimi hiss etmək
• isti flaşlar
• titrəmə
• tərləmə
• ürəkbulanma
• mədə ağrısı
• bədənin müxtəlif yerlərində uyuşma hissi
• ölümə yaxın olmaq hissi
• reallıqdan uzaqlaşma (derealizasiya)
• özündən uzaqlaşma (depersonizasiya)

Panik pozğunluğunun simptomları adətən 25 yaşında olan insanlarda, adətən erkən yetkinlik dövründə görünür. Tipik olaraq, hücumlar 10 ilə 20 dəqiqə arasında davam edir, lakin bəzi ekstremal hallarda bu 60 dəqiqəyə qədər çəkə bilər. Hər kəs panik tutmalarını fərqli şəkildə yaşaya bilər və buna görə də simptomlar olduqca müxtəlifdir.

Bəzi insanlarda yeni bir tutmanın meydana gəlməsinə qarşı tutmadan sonra həddindən artıq qorxu və narahatlıq hissi yarana bilər. Bu hisslər panik pozğunluğunun inkişafı üçün bir xəbərdarlıq ola bilər.

Müalicə olunmayan panik ataklar müxtəlif aspektlərdə həyatın rahatlığını ciddi şəkildə poza bilər.

Bunlar:
• Avtomobil sürmək qorxusu, evdən çıxmaq qorxusu
• Tez-tez tibbi yardım axtarmaq istəyi
• Sosial vəziyyətlərdən qaçınmaq
• İşdə və məktəbdə problemlər
• Depressiya, narahatlıq və digər psixiatrik problemlər
• İntihar və intihar düşüncələri
• Alkoqol və maddə istifadəsinə meyl
• Maliyyə problemləri aiddir.

Bəzi insanlarda panik pozğunluğu zamanla agorafobiya olaraq ifadə edilən izdihamlı açıq yerlərdə olmaq qorxusu ilə müşayiət oluna bilər. Bunun səbəbi, insanın tutma zamanı bu mühitlərdən uzaqlaşa bilməyəcəyini hiss etməsidir.

Psixoloq Rahidə Şahverdiyeva