Uşaqlara/Gənclərə Psixoloji Yardım
Bu çalışma çocuk ve gençlerin sahip olduğu yetenekleri, becerileri, ilgileri belirlemeyi, kişisel ve duygusal problemleri konusunda, kendilerini daha iyi anlamalarını, psikoterapötik süreçten sonra da karşılaşacakları benzer problemleri çözebilir hale gelmelerini, bulundukları çevreye uygun kararlar alabilmelerini, kendilerini güçlü oldukları alanlara doğru gerçekleştirmelerini amaçlar. Bu çalışmalara katılan çocuk ve gençler kendilerine özgü dünyalarının daha önce erişemedikleri bir açıklıkla farkına varırlar, bunun sonucu olarak da karşılaştıkları olayları, yaşantıları gerçekçi bir tutumla ele alarak, karşılarına çıkan fırsatları doğru değerlendirir ve harekete geçerler. Bu süreç psikoterapötik gizlilik ilkelerine ve etik kurallara bağlı olarak yürütülür. Ancak çocuğa/gence fayda sağlayacağı düşünülen bilgiler çocuğun/gencin bilgisi ve onayı dahilinde olmak şartı ile aileleri, yakınları ve öğretmenleri ile paylaşılabilir.
Böyüklərə Psixoloji Yardım
Bu araşdırma fərdin özünü daha yaxşı başa düşməsinə, təkbaşına qərarlar qəbul etməsinə, qabiliyyətləri, bacarıqları, maraqları, münasibətləri, motivləri, şəxsi və emosional problemləri ilə bağlı problemləri həll etmək məqsədi daşıyır. Psixoterapevtik prosesdə iştirak edən fərdlər daha əvvəl çata bilmədikləri bir aydınlıqla özünəməxsus dünyalarının fərqinə varır və nəticədə qarşılaşdıqları hadisə və yaşantılara realist münasibətlə yanaşmaqla fürsətləri yenidən dəyərləndirir və hərəkətə keçirlər. Bu proses psixoterapevt və müştəri arasında şifahi və şifahi olmayan ünsiyyət yolları vasitəsilə qarşılıqlı əlaqə yaratmağa imkan verir; Müştərinin rəftar və davranışlarında arzu olunan istiqamətdə dəyişikliklər yaradaraq problemlərin həlli yollarını tapmağı qarşısına məqsəd qoyub, peşəkar məxfilik prinsiplərinə və etik qaydalara riayət etməklə həyata keçirilir.
Psixoloji Travmada Yardım
Boşanma, övladlığa götürmə, qəza, xəstəlik, oğurluq, zəlzələ, təcavüz və ya qohum itkisi... Bu hadisələri insanlar bəzən özləri yaşayır, bəzən də bu hadisələrə şahid olurlar. Travma, gözlənilmədən bir insanın həyatını, sevdiklərini, inanc sistemlərini və gündəlik həyat axınında fiziki bütövlüyünü nəzərdə tutan hadisələri yaşamaq və ya şahid olmaq kimi təyin edilə bilər. Travmanın insanlara təsiri birbaşa travmanın yaşanması, travmanın şiddəti və hadisədən sonra həyatda baş verən dəyişikliklərlə bağlıdır. Hadisənin təbii fəlakət (zəlzələ, daşqın və s.), insan əlləri ilə törətdiyi (yol-nəqliyyat hadisəsi, oğurluq və s.), özünün və ya sadəcə şahidi olduğu fəlakət nəticəsində baş verib-vermədiyini, posttravmatik təsirlərin şiddətini müəyyən edir. Bütün insanlar travmadan sonra eyni reaksiya vermir. Bəzi insanlar mübarizə mexanizmlərini istifadə edərək bir müddət sonra köhnə, normal həyatlarına qayıda bilirlər. Həm böyüklər, həm də uşaqlar travmadan sonra gündəlik iş rejiminə nə qədər tez qayıdırlarsa və ətraflarından dəstək alsalar, travmadan sonra bir o qədər tez sağalacaqlar. Ancaq bəzi insanlar daha əvvəl oxşar hadisələrlə qarşılaşmış və ya həyatlarında bir çox çətinliklərlə mübarizə aparmış ola bilərlər. Bu insanların travma sonrası reaksiyaları uzun sürə bilər, gündəlik həyatlarına qayıtmaqda və həyatlarının davamlılığını qorumaqda çətinlik çəkə bilərlər. Bəzən insanlar fərqində olmadan bu vəziyyətin öhdəsindən gəldiklərini düşünərək həyatlarına davam edirlər.
Posttravmatik reaksiyaları aşağıdakı başlıqlar altında toplaya bilərik:
Fiziki reaksiyalar (ürək döyüntüsü, bayılma, titrəmə, ürəkbulanma, mədə və baş ağrıları və s.)
Emosional reaksiyalar (narahatlıq, qəzəb, günahkarlıq, inkar, depressiya əhval-ruhiyyəsi və s.)
Davranış reaksiyaları (həddindən artıq yemək və ya heç yemək yeməmək, başqalarına qarşı qəzəb, ittihamedici nitq və davranışlar, həddindən artıq danışmaq, hiperaktivlik, spirt və maddə istifadəsi və s.)
Zehni reaksiyalar (diqqəti cəmləyə bilməmək və ya lazımsız detallara çox diqqət yetirmək, yaddaş problemləri, qərar verməkdə çətinlik və s.)
Sosial reaksiyalar (iş və ailə həyatına laqeydlik, sosial həyatdan uzaqlaşma, ətraf mühitlə ünsiyyətin pisləşməsi və s.)
Uşaqlarda travmadan sonra müşahidə olunan əlamətlər...
yuxu pozğunluqları, kabuslar,
Barmaq əmmə və yataq islatma kimi uşaq davranışlarına qayıtmaq,
yorğunluq, narahatçılıq, həddindən artıq fəaliyyət,
Tez-tez ağlama, narahatlıq,
Valideynlərlə münasibətlərdə fərqlilik, həddindən artıq bağlılıq, ayrıla bilməmə və ya tamamilə geri çəkilmə, ətraf mühitə laqeydlik,
Yuxu, yemək və içmə tərzində dəyişikliklər
Davamlı olaraq hadisə haqqında danışmaq, bu hadisə ilə bağlı oyunlar oynamaq, hadisənin təkrarlanmasından narahat olmaq,
Məktəb nailiyyətlərinin azalması
Diqqətin azalması / zəifləməsi
Kiçik hadisələrə həddindən artıq reaksiya vermək (səsdən qorxmaq və s.).
Travmadan sonra ən azı 1-2 ay keçməsinə baxmayaraq yuxarıda qeyd olunan əlamətlər böyüklərdə və ya uşaqlarda davam edərsə, travma sonrası stress pozğunluğundan danışmaq olar. Bu vəziyyətdə peşəkar kömək axtarmaq lazımdır.