Demensiya nədir?

Demensiya nədir?- Demensiya yaddaş və düşünmə qabiliyyəti, diqqət və qərar alma, nitq və iradi davranışla bağlı problemlərlə özünü göstərə bilər.

Demensiya simptomları hansılardır?
Demensiya kimi irəliləyən xəstəliklər çox fərqli simptomlarla başlaya bilər və hər bir xəstəliyin sonrakı mərhələlərində oxşar əlamətlər və simptomlar ola bilər. Demensiyalı xəstəliklərin əksəriyyətində aşağıdakı şərtlərdən biri və ya bir neçəsi tez-tez görülə bilər:

• yaddaşın pozulması
• dil (nitq) pozğunluğu
• diqqət pozğunluğu
• vəziyyət və ya məsələ ilə bağlı qərar verməkdə çətinlik
• vizual qavrayış pozğunluğu

Yaddaş pozğunluğunun ən çox görülən növü, ən son öyrənilən və yaşanan məlumatları yadda saxlaya bilməmək kimi təyin olunan yaddaş qüsurudur. Adam axşam nə yediyini, bugünkü görüşü, qazı və işığı söndürməyi, qapının açarını götürməyi unudur.
Demensiya xəstəliklərinin böyük əksəriyyəti mütərəqqi xarakter daşıyır və simptomların və əlamətlərin başlanğıcından sonra yavaş bir irəliləmə dövrü var. Bu dövrdə həkimə getmək, uyğun müayinə və qiymətləndirmə dövrünün olması xəstəliklərin diaqnozu və hər xəstəliyə xas olduğu düşünülən müalicə yanaşması baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Demensiya necə müalicə olunur?
Demensiya müxtəlif xəstəliklər səbəbiylə ortaya çıxan bir tapıntıdır; buna görə də onun müalicəsi əslində əsas xəstəliyin müalicəsidir. Demensiyanın bəzi səbəbləri müalicəyə cavab verir, buna görə də bu tip demensiya müalicə edilə bilər. Bəziləri sağalmazdır. Demensiyaya səbəb olan xəstəliklərin müalicəsini dərman müalicəsi, terapiya və həyat tərzinə düzəlişlər kimi 3 əsas qrupda qruplaşdırmaq olar.

Demensiyada dərman müalicəsi tətbiqləri- demensiyanın qarşısını almaq və demensiya olmadan yaşamaq üçün deyil, demensiya əlamətlərini azaltmaq üçün istifadə olunur. Demensiyanın müalicəsində istifadə edilən dərmanlar xəstəliyin səbəb olduğu koqnitiv çaşqınlığın təsirlərini yüngülləşdirmək üçün istifadə edilə bilər. Demensiyanın mərhələsindən asılı olaraq bəzi xəstələrdə depressiya, yuxu pozğunluğu kimi psixoloji narahatlıqlar yarana bilər. Müalicə zamanı bu xəstəliklərə də diqqət yetirilməlidir.

Terapiyanın məqsədi ilk növbədə xəstənin stressini azaltmaq və xəstəliyin xəstənin psixikasına mənfi təsirlərini aradan qaldırmaqdır. Bu müalicələrə psixoloji və psixiatrik ekspert dəstəyi ilə yanaşı, insanın təcrübə edə biləcəyi yoqa və meditasiya da daxildir.

Dərman və terapiya müalicələrinə əlavə olaraq, həyata mənfi təsir edən demensiya əlamətlərini aradan qaldırmaq üçün bəzi həyat tərzi dəyişiklikləri tövsiyə olunur.
Aktiv həyat sürmək, öz çəkisinə və yaşına uyğun hərəkətlər etmək, yaxşı və nizamlı gecə yuxusu, xəstənin hər gün eyni saatlarda 7-9 saat arasında nizamlı yatması, bitki əsaslı pəhriz tətbiq etmək, doymuş yağlardan, lifli qidalardan qaçınmaq, ağılın aktiv şəkildə istifadə olunduğu krosvordlar hazırlamaq
gündəlik, həftəlik və aylıq kimi xüsusi zaman dövrlərini əhatə edən planların yaradılması, mümkünsə, tanış və ya ailə üzvündən dəstək alınması müalicənin daha effektiv olmasını təmin edəcəkdir.

Psixoloq Rahidə Şahverdiyeva