Uşaqlar özlərinə qarşı yetəri qədər diqqət görmədikdə, gözlədiyi sevgiyə nail ola bilmədikdə aqresiv davranışlar sərgiləyərək diqqətləri öz üstlərinə çəkməyə çalışırlar , çünki diqqət çəkməyin başqa yolunu bilmirlər . Buna görədə valideynlər uşaqların hisləri və yaşadıqları barədə onlarla danışmalı, onları dinləməyi bacarmalıdır.
Ailə üzvlərinin bir birinə və uşaqlara olan münasibəti birbaşa uşaqlarin davranışına təsir göstərir . Əgər valideynlər uşaqlara normal davranıb bir birilərinə qarşı aqresiv davranışlar göstərsələr belə bu da uşaqlarda aqresiyaya yol aça bilər , çünki uşağın ilk rol modeli ailə üzvləridir, valideynlərinin necə davrandığını görürsə oda elə davranmağa başlayır. Bu səbəblə valideyn öz mənfi emosiyalarını idarə etməyi bacarmalıdır, valideynin nümunəvi davranışı uşağında adekvat davranmağına səbəb olur.
Uşaqlarda aqressiya yaradan səbəblərə daxildir:
Uşaqların hiss və arzularına qarşı laqeyd yanaşmaq, lazımi diqqəti, marağı göstərməmək
Ailədə valideyinlərin tez-tez münaqişələr yaşaması, öz mənfi emosiyalarını boşaltmaq üçün uşaqlara cəza verməsi
Davamlı olaraq əmr vermək, günahlandırmaq, təhdid etmək
Uşağın hər istədiyini etmək, ailədə qayda-qanunların, sərhədlərin olmaması
Uşaqların şiddəti, aqressiyanı, zorakılığı əks etdirn cizgi filmləri izləməsi, oyunlar oynaması
Cizgi filmlərin uşaqlara müsbət təsiri olduğu kimi bəzi mənfi təsirləridə vardır.Zorakılığı təsvir edən , aqresiya və kobudluğu normal kimi qələmə verən cizgi filmlər mövcuddur . Cizgi filmlərdə zorakılığın nəticələri göstərilmir buna görə uşaqlar heç kimə zərər verməyəcəyini düşünərək, izlədiyi səhnələrdəki aqresiv ,zoraki davranişları sərgiləyə bilərlər. Buna görədə valideyn uşağın nə izlədiyinə , oynadığına nəzarət etməli , uşağın yaşına uyğun , öyrədici cizgi filmlər seçməlidir
Digər bir məsələ hər istədiyini istədiyi anda əldə etməyə alışdırılmış uşaqlardır. Ailədə uşağın hər istədiyi edildikdə , yox , olmaz deyilmədikdə , sərhədlər qoyulmadıqda bu zaman uşaqlar istədiyi birşeyi nə zamansa əldə edə bilmədikdə aqresiv davranışlara əl ataraq ona nail olmağa çalışırlar. Bu səbəbdən ailədə müəyyən qayda qanunlar , sərhədlər olmalıdır ,bunlar düzgün şəkildə uşaqlara izah edilməlidir və ən önəmlisi valideynlər bunlarla bağlı tutarlı davranış sərgiləməlidir.
Tags: uşaqlarda aqresiyya Uşaq psixoloqu Uşaq psixologiyası Psixoloq Ülkər Bağırzadə Humel Psixologiya mərkəzi psixoloji məqalə
Write a comment